Pedagog i psycholog

Każdy rodzic dziecka uczęszczającego do „zerówki” musi zmierzyć się z oceną gotowości szkolnej. W klasycznym rozumieniu tego zabiegu mówi się o diagnozie umiejętności typowo edukacyjnych (czytanie pisanie, liczenie, różnicowanie).

Jednakże czy są pewne wyznaczniki sensoryczne, które dziecko powinno osiągnąć w danym czasie, aby uznać je za gotowe do podjęcia wyzwań rzucanych przez szkołę? Umiejętności nabywane w pierwszej klasie szkoły podstawowej stanowią szereg skomplikowanych czynności wykonywanych jednocześnie. Bez dobrze funkcjonujących zmysłów, dzieci mają trudności z nauką. Przed rozpoczęciem szkoły dzieci powinny osiągnąć bazowe umiejętności takie jak: jazda na rowerze, samodzielne wiązanie sznurowadeł oraz, co zaskakujące, gwizdanie.

Pozornie prosta umiejętność jaką jest jazda na rowerze, to tak naprawdę szereg procesów zachodzących w układnie nerwowym symultanicznie. Układ przedsionkowo-proprioceptywny stale rejestruje zmiany w organizmie regulując napięcie mięśniowe, utrzymując równowagę oraz pozwalając na niezależny ruch nóg, rąk, głowy i oczu. Nasze skupienie uwagi musi być stale podniesione, tak aby być świadomym zmian w środowisku, aby na czas wygenerować odpowiednią reakcję ciała (przechylenie, przyspieszenie pedałownia, naciśnięcie hamulców). Układ wzrokowy nieprzerwanie analizuje otoczenie, słuchowy uważa na potencjalne zagrożenia. Jak jazda na rowerze przedkłada się na realia szkoły? Siedząc w ławce podczas lekcji, musimy słuchać, analizować, przerzucać wzrok z tablicy na zeszyt, nie dać się rozproszyć. Dodatkowo, nasze ciało musi zachować pozycję prostą, równowagę. Dziecko musi mieć dobrze wypracowaną koordynację wzrokowo-ruchową oraz niezależność ruchów głowy od reszty ciała. Te pozornie niezwiązane ze sobą sytuację, tak naprawdę mają wiele wspólnego. Jazda na rowerze i dobre wypracowanie wszystkich mechanizmów potrzebnych do tej umiejętności stanowią podstawę do dalszej pracy, wymagającej więcej skupienia oraz precyzji.

Drugą umiejętnością jest samodzielne wiązanie sznurowadeł. W tym przypadku chodzi o wypracowanie umiejętności motoryki małej (dłoni). Precyzja, skupienie oraz planowanie ruchu stanowią podstawę opanowania sznurowania. Sprawności wypracowane podczas nauki pomogą w przyswajaniu pisania, wycinania, lepienia oraz doskonaleniu precyzji ruchów.

Ostatnią, zaskakującą czynnością jest gwizdanie. Pomimo pejoratywnego skojarzenia, gwizdanie daje wiele informacji o rozwoju gotowości aparatu artykulacyjnego oraz wrażliwości układy proprioceptywnego (czucia głębokiego) na najmniejsze zmiany ułożenia języka i ust.

Wniosek, który można wyciągnąć z powyższego tekstu jest taki, aby dawać dzieciom jak najwięcej możliwości doświadczania. Każde, nawet pozornie nieistotne, doświadczenie wzbogaca dziecko o nowe umiejętności i reakcje adaptacyjne. Jeżeli Państwa dziecko ma wyraźne trudności w opanowaniu jazdy na rowerze, wiązania sznurowadeł i gwizdania, należy głębiej zastanowić się nad źródłem problemów. Wskazana jest konsultacja ze specjalistą, który wskaże dalsze kierunki rozwoju Państwa dziecka.

Paulina Wolak

Terapeuta SI